BÍ ẨN PHONG TỤC NHẢY LỬA DÂN TỘC DAO
Lễ nhảy lửa (Nhìang chàng đao) còn được duy trì ở Tả phìn hồ mỗi khi có khách du lịch tới thăm là một phong tục mang đậm bản sắc văn hóa, thể hiện sức mạnh và ước muốn chinh phục thiên nhiên, làm chủ cuộc sống.
Đây là nét đậm trong sinh hoạt tinh thần hết sức phong phú và độc đáo của dân tộc Dao.
Đống lửa than đỏ rực với từ khoảng 2-3 khối củi khô
Chỉ đàn ông mới nhảy lửa, trước nhảy lửa 3 ngày cần kiêng ngủ chung với phụ nữ
Đây là một nghi thức kế tục của nghi lễ cúng Bàn Vương. Người Dao thực hiện lễ nhảy lửa với mong cầu các thần linh phù hộ, bảo vệ gia đình, dòng tộc, bản làng được bình an, thịnh vượng, mừng mùa màng bội thu. Bên cạnh đó lễ nhảy lửa còn mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, bệnh tật, những đen đủi của năm cũ, cầu mong cuộc sống được ấm no hạnh phúc khi bước vào một năm mới. Lễ nhảy lửa còn thể hiện sức mạnh của con người trong quá trình lao động, chế ngự thiên nhiên, chống lại thú dữ phá hoại mùa màng.
Sau khi nghe lời cúng, cùng chiêng trống thanh la với âm điệu đặc biệt những người đàn ông như bị thôi miên, thôi thúc,
toàn thân rung lên bần bật, cứ chân trần đột ngột nhảy vào đống lửa đang cháy rừng rực để nhảy múa trong đó.
Lễ Nhảy lửa ra đời tự bao giờ không rõ, nó trở thành văn hoá cộng đồng người Dao đã truyền đời. Vào dịp đầu năm hoặc được mùa, lễ nhảy lửa sẽ được tổ chức mỗi năm một – hai lần. Vừa cầu, mừng được mùa vừa xua đuổi tà ma, những điều xấu xa, những điều xui xẻo, cầu thần Lửa mang lại sự ấm áp, bình an, sức khoẻ, phúc lộc, may mắn, cầu các vị thần linh phù hộ cho dòng tộc và dân bản an khang thịnh vượng con cháu không bị ốm đau bệnh tật.
Qua lễ nhảy lửa, các chàng trai tộc Dao muốn chứng minh cho sức mạnh, sư trung thực, lòng dũng cảm trước khó khăn, nguy hiểm trong quá trình lao động sản xuất và chế ngự thiên nhiên. Nhảy lửa không chỉ là ngày vui của bản làng người Dao, mang ý nghĩa gắn kết cộng đồng qua nhiều thế hệ.
Đôi chân trần nhảy vào múa trong đống than đỏ rực nhưng không bị bỏng
Có thể coi lễ hội nhảy lửa là di sản văn hóa phi vật thể có vai trò quan trọng trong đời sống cộng đồng của người Dao.
Hoàng Thị Quyết
